Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao nhiều người lại tránh né số 13, đặc biệt là vào thứ Sáu ngày 13? Bài viết này sẽ đi sâu vào **nguồn gốc của sự mê tín** xung quanh con số này, khám phá những **lý giải tâm lý và xã hội học** đằng sau nỗi sợ hãi phổ biến này, và xem xét những **ảnh hưởng thực tế** của nó trong cuộc sống hàng ngày.
Bạn có thấy kỳ lạ không nếu ai đó từ chối đi du lịch vào ngày Chủ Nhật rơi vào ngày 22 của tháng? Hay vận động hành lang để tòa nhà cao tầng bỏ qua tầng 22? Có lẽ bạn sẽ nghĩ họ hơi lập dị. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu hàng triệu người có cùng một sự ác cảm vô căn cứ?
Theo thống kê, có đến hàng chục triệu người trên thế giới cảm thấy khó chịu khi ở tầng 13 của khách sạn. Nhiều tòa nhà còn bỏ qua số 13 khi đánh số tầng. Rõ ràng, **nỗi sợ số 13** không chỉ là một cá nhân mà là một hiện tượng xã hội rộng lớn.
Nguồn gốc của "triskaidekaphobia" (nỗi sợ số 13) không rõ ràng và mang tính suy đoán. Một giả thuyết cho rằng nó đơn giản chỉ là sự tương phản với số 12, một con số thường tượng trưng cho sự hoàn hảo.
Số 12 đại diện cho:
Số 13 cũng có thể liên quan đến những vị khách không mong muốn trong các câu chuyện thần thoại. Trong thần thoại Bắc Âu, Loki là người thứ 13 đến một bữa tiệc ở Valhalla và lừa một người giết chết thần Baldur. Trong Kitô giáo, Judas, người phản bội Chúa Jesus, là khách thứ 13 trong Bữa Tiệc Ly.
Có nhiều loại ám ảnh sợ hãi khác nhau, và mọi người có những lý do tâm lý riêng để hình thành chúng. Nỗi sợ có thể phát sinh từ những trải nghiệm tiêu cực trực tiếp, hoặc từ các yếu tố như tuổi tác, gia đình có người mắc chứng ám ảnh, tính cách nhạy cảm và tiếp xúc với người khác có nỗi sợ tương tự.
Một phần nguyên nhân của nỗi sợ số 13 có thể liên quan đến cảm giác xa lạ, hay "cảm giác bất thường". Trong cuộc sống hàng ngày, số 13 ít phổ biến hơn số 12. Không có tháng thứ 13, thước kẻ 13 inch hoặc 13 giờ. Bản thân cảm giác xa lạ không gây ra ám ảnh, nhưng nghiên cứu tâm lý cho thấy chúng ta thích những gì quen thuộc và không thích những gì không quen thuộc. Điều này khiến chúng ta dễ dàng gán những thuộc tính tiêu cực cho số 13.
Mọi người cũng có thể gán những thuộc tính tiêu cực cho số 13 vì lý do tương tự như nhiều người tin vào "hiệu ứng trăng tròn". Mặc dù niềm tin rằng trăng tròn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, tỷ lệ tội phạm, tai nạn và các thảm họa khác đã bị bác bỏ, nhưng khi mọi người tìm cách xác nhận niềm tin của mình, họ có xu hướng suy luận các mối liên hệ giữa các yếu tố không liên quan. Ví dụ, gặp tai nạn xe hơi trong một đêm trăng tròn hoặc vào thứ Sáu ngày 13 khiến sự kiện đó có vẻ đáng nhớ và quan trọng hơn.
Sự trỗi dậy của bất kỳ sự mê tín nào trong một nhóm xã hội - sợ số 13, đi dưới thang, không bước lên vết nứt, gõ vào gỗ, v.v. - giống như sự trỗi dậy của một "meme". Meme lây lan khi nó được truyền đạt giữa mọi người, với tiềm năng đột biến thành các phiên bản thay thế của chính nó.
Meme về số 13 là một mẩu thông tin đơn giản liên quan đến điều xui xẻo. Nó cộng hưởng với mọi người vì những lý do đã nêu ở trên, và sau đó lan rộng khắp văn hóa. Một khi có được, mẩu tri thức giả này mang lại cho người tin một cảm giác kiểm soát đối với những tệ nạn liên quan đến nó.
Nhiều tổ chức phải nhượng bộ trước những mê tín phổ biến. NASA đã ngừng đánh số tuần tự các nhiệm vụ tàu con thoi sau sự cố Apollo 13. Brussels Airlines đã thay đổi logo của mình vì những phàn nàn từ hành khách mê tín. Nhiều hãng hàng không bỏ qua số 13 khi đánh số hàng ghế.
Vì những niềm tin mê tín vốn dĩ là sai lầm, chúng có khả năng gây hại cũng như mang lại lợi ích. Các tổ chức có ảnh hưởng nên cảnh báo công chúng về những nguy hiểm của việc bám víu vào những niềm tin sai lầm thay vì tiếp tục hợp pháp hóa chúng.
Không chỉ có số 13, nhiều nền văn hóa khác nhau cũng có những con số kiêng kỵ riêng.
Tóm lại, sự mê tín về số 13, cũng như nhiều con số khác, là một hiện tượng phức tạp chịu ảnh hưởng bởi lịch sử, văn hóa, tâm lý và xã hội. Việc hiểu rõ những yếu tố này có thể giúp chúng ta đối mặt với những nỗi sợ hãi vô căn cứ một cách lý trí hơn.
Bài viết liên quan