Bài viết này đi sâu vào việc **phản biện lập luận về tính tất yếu**, một trong những luận điểm kinh điển trong triết học tôn giáo. Chúng ta sẽ khám phá các tiền đề của lập luận này, phân tích những điểm yếu trong logic của nó, và xem xét các quan điểm thay thế về sự tồn tại và bản chất của vũ trụ. Nếu bạn đang tìm kiếm một cái nhìn sâu sắc và dễ hiểu về một chủ đề triết học phức tạp, thì đây là bài viết dành cho bạn.
Lập luận về tính tất yếu (Argument from Contingency) là một luận điểm triết học cho rằng mọi vật thể hoặc sự kiện **tất yếu** phải có một lời giải thích hoặc nguyên nhân tồn tại. Nếu không có lời giải thích hữu hình, nó đòi hỏi phải có một cái gì đó vượt xa thế giới hữu hình để giải thích sự tồn tại của nó, ví dụ như **một Đấng Tối Cao**.
Về cơ bản, lập luận này nói rằng vì vũ trụ và mọi thứ trong nó đều có thể không tồn tại (tức là chúng có tính ngẫu nhiên), thì phải có một cái gì đó cần thiết tồn tại để giải thích tại sao vũ trụ tồn tại. Đây thường được xác định là Thượng đế.
Một trong những cách chính để phản biện lập luận về tính tất yếu là đặt câu hỏi về tính **đúng đắn của tiền đề** rằng mọi thứ ngẫu nhiên đều cần có một lời giải thích. David Hume, một nhà triết học nổi tiếng, đã lập luận rằng không có lý do tất yếu nào để tin rằng mọi thứ đều cần một lời giải thích cho sự tồn tại của nó.
Hume cho rằng có thể một số thứ chỉ đơn giản là "sự kiện thô" – chúng tồn tại, và có thể không tồn tại, nhưng không có lời giải thích nào cho sự tồn tại của chúng. Nếu tiền đề này không nhất thiết đúng, thì lập luận về tính tất yếu sẽ sụp đổ.
Khái niệm về "sự kiện thô" trực tiếp thách thức Nguyên tắc Lý do Đầy đủ (Principle of Sufficient Reason - PSR), vốn là nền tảng của lập luận về tính tất yếu. PSR khẳng định rằng mọi sự kiện hoặc sự thật đều có một lời giải thích đầy đủ. Những người phản biện lập luận về tính tất yếu cho rằng PSR không thể chứng minh một cách chắc chắn.
Việc chứng minh rằng "sự kiện thô" tồn tại là điều không thể, vì đối với bất kỳ sự kiện nào, chúng ta không thể phân biệt giữa việc có một lời giải thích mà chúng ta chưa biết và việc không có lời giải thích nào cả. Do đó, việc dựa vào PSR như một tiền đề vững chắc là điều đáng nghi vấn.
Một phản biện khác tập trung vào giả định rằng nếu một "vật thể không ngẫu nhiên" tồn tại, nó phải là một "động lực tự thân" (self-mover) – một cái gì đó gây ra hoặc giải thích sự tồn tại của chính nó. Tuy nhiên, có thể một cái gì đó là **siêu hình học cần thiết** mà không cần phải là một động lực tự thân. Tính cần thiết về mặt siêu hình học được định nghĩa là tồn tại trong mọi thế giới có thể.
Một vật thể như vậy không cần phải tự tạo ra để trở nên không ngẫu nhiên. Miễn là nó tồn tại trong tất cả các thế giới có thể, nó đáp ứng được điều kiện cần thiết để không ngẫu nhiên.
Mặc dù lập luận về tính tất yếu có vẻ hấp dẫn, nhưng nó phụ thuộc vào một số tiền đề có thể bị nghi ngờ. Bằng cách đặt câu hỏi về những tiền đề này và xem xét các quan điểm thay thế, chúng ta có thể thấy rằng sự tồn tại của vũ trụ không nhất thiết đòi hỏi một Đấng Tối Cao. Thay vào đó, nó có thể là một "sự kiện thô" hoặc là kết quả của các quá trình siêu hình học phức tạp mà chúng ta chưa hoàn toàn hiểu rõ. Việc phân tích tỉ mỉ này cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về những khó khăn và phức tạp vốn có trong việc tranh luận về sự tồn tại của Thượng đế thông qua các phương tiện triết học.
Bài viết liên quan