Bạn có bao giờ tự hỏi điều gì có thể gây ra một sự cố mất điện lớn ảnh hưởng đến cả một quốc gia? Bài viết này sẽ đi sâu vào nguyên nhân bất thường dẫn đến sự cố mất điện ở Tây Ban Nha vào ngày 28 tháng 4 năm 2025: rung động khí quyển. Hãy cùng khám phá hiện tượng phức tạp này, cách nó tác động đến hệ thống điện cao thế và những nỗ lực cần thiết để khắc phục hậu quả.
Nhà điều hành lưới điện Bồ Đào Nha (REN) đã đưa ra chẩn đoán sơ bộ về nguyên nhân gây ra sự cố mất điện trên diện rộng ở Tây Ban Nha. Theo REN, sự cố này bắt nguồn từ:
"Sự biến động nhiệt độ cực đoan ở nội địa Tây Ban Nha đã gây ra những dao động bất thường trong các đường dây điện cao thế, một hiện tượng gọi là 'rung động khí quyển'."
Những dao động này dẫn đến sự cố đồng bộ hóa giữa các hệ thống điện. REN nhấn mạnh rằng đây là một hiện tượng phức tạp, đòi hỏi sự tái cân bằng dòng điện trên phạm vi quốc tế và có thể mất đến một tuần để khắc phục hoàn toàn.
Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, chúng ta cần đi sâu vào bản chất của rung động khí quyển (Induced Atmospheric Vibration - IAV) trong các đường dây điện cao thế. IAV đề cập đến các dao động tần số thấp (thường là 0.1–10 Hz) gây ra bởi hiệu ứng phóng điện corona gần dây dẫn. Dưới đây là phân tích chi tiết:
Khi các đường dây cao thế hoạt động gần ngưỡng khởi đầu corona, quá trình ion hóa các phân tử không khí xung quanh xảy ra, tạo ra các điện tích không gian (ion và electron). Trong một số điều kiện nhất định (ví dụ: độ ẩm cao, bề mặt dây dẫn thô ráp), các điện tích này tương tác với điện trường, tạo ra các lực điện động (EHD) tuần hoàn.
Các lực EHD gây ra sóng áp suất trong không khí, gây ra rung động trong dây dẫn hoặc các vật thể lân cận (ví dụ: chất cách điện). Không giống như rung động do gió (aeolian vibration) hoặc hiện tượng "galloping" (chuyển động biên độ lớn), IAV được thúc đẩy hoàn toàn bởi sự kết hợp điện-khí quyển.
IAV thường có biên độ thấp nhưng có thể góp phần gây mỏi kim loại theo thời gian. Nó cũng có thể làm trầm trọng thêm các chế độ rung khác hoặc gây ra tiếng ồn ào. Mặc dù IAV ít phổ biến hơn so với rung động cơ học, nhưng nó vẫn được nghiên cứu vì các tương tác cơ điện độc đáo của nó.
Các dao động có thể dẫn đến nứt do mỏi và lỏng phần cứng. Do đó, việc hiểu rõ và giảm thiểu IAV là rất quan trọng để đảm bảo độ tin cậy và tuổi thọ của các hệ thống điện cao thế.
Để giảm thiểu tác động của IAV, một số biện pháp có thể được thực hiện:
Việc nghiên cứu và áp dụng các giải pháp này là rất quan trọng để ngăn ngừa các sự cố mất điện trong tương lai do rung động khí quyển.
Sự cố mất điện ở Tây Ban Nha năm 2025 là một lời nhắc nhở về sự phức tạp và dễ bị tổn thương của các hệ thống điện hiện đại. Việc nghiên cứu sâu hơn về các hiện tượng như rung động khí quyển là rất quan trọng để tăng cường khả năng phục hồi của lưới điện và ngăn ngừa các sự cố tương tự trong tương lai. Điều này bao gồm:
Bằng cách đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, chúng ta có thể xây dựng một hệ thống điện mạnh mẽ và đáng tin cậy hơn cho tương lai.
Bài viết liên quan